Als u suggesties voor deze rubriek heeft, wilt u dan een email sturen naar de secretaris van de Vereniging met de relevante informatie: auteur, titel, uitgever, plaats van uitgave, prijs, pagina’s, isbn, eventueel waar te bestellen.
2022
Henri Slijkhuis, Het boerenleven op de Noordoost-Veluwe. Landbouwgeschiedenis van 1700 tot heden en persoonlijke verhalen.
Boeren op de Noordoost-Veluwe hebben eeuwenlang gereageerd op veranderende omstandigheden en hun bedrijfsvoering hierop aangepast. Met name op het zand hebben boeren het nooit gemakkelijk gehad. Water heeft altijd een grote rol gespeeld. Zelden is er sprake van een optimale situatie voor de boer. De grond is vaak te droog of te nat.
In het eerste deel van dit boek wordt de geschiedenis beschreven van de boeren op de Noordoost-Veluwe. Na een beknopt behandelde zestiende en zeventiende eeuw speelt het verhaal zich vooral af vanaf de achttiende eeuw tot aan de dag van vandaag. De gemeenten Epe en Heerde staan centraal.
Wat u in het tweede deel van het boek aantreft, zijn verhalen over het boerenleven in de twintigste eeuw.
Veertien mensen zijn geïnterviewd en deze gesprekken zijn omgezet in verhalen. Vanuit verschillende perspectieven
wordt het boerenleven beschreven. Bij elkaar geeft het een levendig beeld van het vroegere leven in en om de boerderij op de Noordoost-Veluwe.
Het luxe gebonden boek van bijna 200 pagina’s en meer dan 150 foto’s en kaarten in kleur, en
wordt uitgegeven door streekmuseum Hagedoorns Plaatse en de vereniging Ampt Epe.
Vanaf 28 augustus 2021 verkrijgbaar bij de Hagedoorns Plaatse en in de lokale boekhandel.
Prijs: € 18,95
Gerard M.T. Trienekens, Gezien door de ijsvogel. Tachtig jaar zien en beleven in verhalen (2022)
‘Gezien door de IJsvogel. Tachtig jaar leven en beleven in verhalen’ van ons langjarig medelid, Gerard Trienekens, is geen typisch landbouw-historisch boek. De auteur is wel specialist op het terrein van de geschiedenis van het dagelijks leven en daarbinnen meer nog de landbouw, voeding en gezondheid. Hij promoveerde in 1985 in Wageningen op zijn spraakmakende boek ‘Tussen ons volk en de honger. De voedselvoorziening 1940-1945’. In dit nieuwe bijna 600 bladzijden tellende boek is heel wat agrarisch aan te treffen. Zijn vroege jeugd speelt zich af op een boerenerf in Boekel op de rand van de Peel. Het dorpsleven is ruim aanwezig. Volwassen als leraar in Roermond, richt hij met enkele anderen een nog steeds bestaand volkstuincomplex op. Aan onze Vereniging voor Landbouwgeschiedenis is een afzonderlijke paragraaf gewijd met enkele leuke anekdotes over gehouden excursies.
De studie over de Tweede Wereldoorlog krijgt een breed vervolg in de verhalen: ‘De verstoteling’, ‘Irritante wetenschap: gesprek aan de Eem en onder vuur in Berlijn’ en de fascinerende tekst ‘Vergiffenis schenken?’. Wetenschappelijk het belangrijkst is het verhaal ‘Schier onuitroeibare geschiedvervalsing’. Daarin schetst hij een zeer ontluisterend beeld van het omgaan van het NIOD met ‘kul en bedrog’ in de wetenschap. Dit niet zozeer om de wetenschap zelf of eigen gelijk, maar omdat de uit de lucht gegrepen stelling, dat rond 100.00 kinderen gestorven zouden zijn aan vettekorten, volledig onrecht doet aan de zorg voor kinderen van de toenmalige ambtenaren (Wageningers!) van het Rijksbureau voor de voeding in oorlogstijd (RBVO). Het wordt tijd, dat deze kwestie onze volle aandacht krijgt.
Flyer met info over wijze van bestelling
Jan Zwemer, Wees niet bang. Piet Oosterling, uitvinder, inspirator en idealist (Vlissingen 2022)
Piet Oosterling (1945-2018), een bakkerszoon uit Groede in Zeeuws-Vlaanderen, had lang zijn thuisbasis in de Haarlemmermeer, maar zijn vindingen werden en worden over de hele wereld toegepast. ‘Geen saai bestaan,’ noemde hij zijn leven in een terugblik, daarbij opmerkend dat uitvinden hem ‘in het bloed’ zat. Piets levensverhaal lijkt nu en dan op het sprookje van Klein Duimpje en de Reus, zoals bij het op de markt brengen van de melkrobot oftewel het Automatisch Melksysteem met zijn bedrijf Prolion in de jaren 1990. Ambachtelijk werken leerde hij bij Vicon in Nieuw-Vennep, doorzetten zat in zijn genen. Anderen helpen en stimuleren eveneens. De idealist Piet Oosterling ontwierp op latere leeftijd nog de ‘zoetwatermolen’ die in droge gebieden drinkwater genereert. ‘Bang’ kwam niet in zijn woordenboek voor.
Uitgeverij Den Boer | De Ruiter, Vlissingen, 2022
Verschijnt 20 april 2022.
2021
Consensus en conflict. Waterbeheer in de Nederlanden 1200-1800. Een nieuwe synthese over de geschiedenis van het waterbeheer beschrijft deze vanuit het perspectief van de bestuurscultuur. In de traditionele beeldvorming over het Nederlandse waterbeheer domineren samenwerking en evenwichtige belangenafweging, maar dit boek biedt een realistischer, en daarmee rijker, beeld. We vinden opvallend veel, en al vroeg, elementen van het ‘polderen’ – zoals brede participatie, consensus zoeken, geschade belangen compenseren – maar er waren ook moeizame conflicten. Het boek kijkt systematisch naar vormen van participatie en manieren waarop belanghebbenden invloed konden uitoefenen. De geschiedenis van waterstaat en waterschappen wordt daarbij verbonden aan grote thema’s in de Nederlandse geschiedschrijving, zoals de vroege verstedelijking, de ingrijpende transformatie van het boerenbedrijf en de merkwaardige staatsinrichting van de Republiek. Het is de synthese van een jarenlang onderzoeksproject door een team van universitaire onderzoekers. Auteur is Milja van Tielhof, met een hoofdstuk door Piet van Cruyningen.
De prijs is € 39,‒ (excl. verzendkosten), bestellen bij Uitgeverij Verloren. https://verloren.nl/boeken/natuur-en-milieu/maritiem-en-waterstaat/politiek-en-bestuur/consensus-en-conflict_1 (of natuurlijk bij uw lokale boekhandel).
2020
Realisatie Ruilverkaveling Blijham-Bellingwolde 1947-1974.
Van dit boek is onlangs de tweede druk verschenen. Het gaat over een grootscheepse kavelruil met verplaatsing van 20 boerderijen, met als doel op een doelmatiger wijze landbouw te kunnen bedrijven. De initiatiefnemer van de ruilverkaveling was Eltjo Buringh, landbouwer aan het Oosteinde van Blijham. Het boek is zeer ruim geïllustreerd. Samenstellers zijn: Jan Hazelhoff, Scholto ten Have en Gerhard J. Oterdoom. Realisatie Ruilverkaveling Blijham-Bellingwolde 1947-1974. (Blijham, 2020). Uitgegeven door de Landbouwverenigingen van Blijham en Bellingwolde. Er zijn nog slechts enkele boeken beschikbaar.
Te bestellen door te mailen naar ruilverkaveling2019@gmail.com.
De prijs van het boek is € 20,- inclusief verzendkosten.
2018
Tussen gemeynte en landschapspark. Zes generaties boeren op Mortelshof (1829-2005). Onlangs is een lijvig boek verschenen over de geschiedenis van een boerderij in Midden- Limburg in de gemeente Sint-Odiliënberg, vijf km ten zuidoosten van Roermond. Mortelshof – genoemd naar de Mortel, een inmiddels doorgevallen vennetje in een zeer oud rivierdal – heeft zich ontwikkeld van een particuliere ontginningsboerderij op wat eeuwenlang gemeenschappelijke heidegrond was geweest van de dorpelingen van Linne en Sint-Odiliënberg, tot een gemengd en tevens selectiebedrijf voor zaaigranen en pootaardappelen vanaf ± 1925. (Het logo van een tamme kastanjeboom op de juten aardappelzak raakte alom bekend in het zuiden van Nederland en in het aangrenzende België; de boerderij ligt in een glooiend landschap tussen twee kastanjelanen in.)
Behalve agrarische geschiedenis met aandacht voor de ontwikkeling van de coöperatieve organisaties van de Limburgse Land- en Tuinbouw Bond (LLTB), in het bijzonder in de Roerstreek, bevat dit boek van 736 pagina’s met meer dan 450 illustraties ook een familiegeschiedenis.
Exact honderd jaar is deze boerderij eigendom geweest van drie generaties Slangen. In dit boek wordt aangetoond dat de volkswijsheid “(ver)werven, erven en (be)derven” van toepassing is geweest op opkomst, bloei en ondergang van dit familiebedrijf. In dat opzicht kan dit boek heel leerzaam zijn voor families die vandaag de dag van doen hebben met de problematiek van een bedrijfsopvolging.
Tot slot, de negentiende-eeuwse boerderij werd begin 1945 vernietigd. In 1947-1948 werd een nieuwe boerderij gesticht, een streekeigen versie van het zogenaamde ‘Midden-Limburgse Maasdaltype’, dat model staat voor een naoorlogs gemengd bedrijf uit de tijd van de wederopbouw. Na de ‘ontmenging’ en voortgaande specialisatie in de daaropvolgende decennia bleven pootaardappelen en varkens de boventoon voeren.
Eind 2005 werd het bedrijf opgeheven en gingen de akkers over naar Stichting het Limburgs Landschap die hier nu een landschapspark beheert. De latere economiegebouwen rondom de boerderij (waaronder een moderne varkensstal, aardappelkoelhuis, glazen bewaarplaats voor de kieming van pootgoed, bijenstal, enz.) zijn in 2012 ontmanteld zodat nu nog de ‘bakstenen burcht’ resteert.
Jaak Slangen, Tussen gemeynte en landschapspark. Zes generaties boeren op Mortelshof (1829-2005) (Leiden 2018)
ISBN: 978 90 817575 1 5 Prijs: € 45 (inclusief verzendkosten: €55.60). www.mortelshof.nl.
Het boek kent een beperkte oplage van 400 ex. en is in eigen beheer uitgegeven. Het is te bestellen via: jaak.sla@gmail.com.
IBAN: NL11 ASNB 0708 0775 87.
Van melkrijder tot fabrieksdirecteur. In 1955 zie je overal in Friesland de rokende pijpen van kleine zuivelfabriekjes. Talloze Friezen vinden werk in een van die ruim honderd fabrieken. Zwaar werk: melkbussen tillen, laden en lossen, kaas keren, flessen dragen, soms met veel lawaai, stank en hitte. Vijfentwintig jaar latere zijn er nog maar zo’n dertig zuivelfabrieken over in Friesland. De melk wordt per tank opgehaald en de ontvangst is volautomatisch, steeds meer handelingen worden met machines verricht. Het werk is lichter, maar vergt mee kennis. Het platteland verliest zijn dorpsfabrieken, maar door technologische vernieuwing blijft de Friese zuivelsector internationaal concurrerend. In deze rijk geïllustreerde uitgave oud-personeelsleden, van melkrijder tot directeur, over de veranderingen die zij tijdens hun loopbaan hebben meegemaakt. Het zijn stuk voor stuk boeiende verhalen over verschillende levens in de zuivel: een groepsportret van een Friese topsector. 160 pagina’s. ISBN 978 9492 457 196. Prijs € 22,50, te bestellen bij CB en Uitgeverij Het Kanaal (058-2135253.) Het boek is voortgekomen uit een onderzoek van Jan Ybema aan de Fryske Akademy.
2017
Land van glas – tuinbouwgeschiedenis. Aan de hand van de lotgevallen van de familie Moerman in Bleiswijk geeft auteur en agrarisch journalist Koen van Wijk een levendig beeld van de ontwikkelingen in de tuinbouw gedurende de twintigste eeuw. Van de opkomst en de eerste kassen, het veilingwezen, de introductie van de tomatenteelt, de rol van onderzoek en innovaties als biologische gewasbescherming en steenwolteelt. Ook de gebeurtenissen op het nationale en wereldtoneel zoals de crisis, wereldoorlogen en wederopbouw dringen door in het gezinsbedrijf van familie Moerman. Naast de tuinbouwgeschiedenis geeft Land van glas dankzij herkenbare details ook een goed beeld van het leven in een agrarisch gezin. Het boek kost € 19,99 en is te koop bij de boekhandel en via internetwinkels. ISBN 978 94 004 05646.
2014
Met Voor en door boeren? De opkomst van het coöperatiewezen in de Nederlandse landbouw vóór de Tweede Wereldoorlog heeft Ronald Rommes een belangrijk boek geschreven. Op basis van nieuw bronnenonderzoek brengt hij de feitelijke ontwikkeling van de oprichting van coöperaties in de landbouw in kaart en geeft daarmee antwoord op vele vragen als wanneer, waar, waarvoor en door wie de coöperaties werden opgericht. Het boek (320 pp) is verschenen bij uitgeverij Verloren en in de boekhandel te koop voor 30 euro.
